Thông điệp đầu năm của Thủ tướng Dũng

| Đinh Tuấn Minh |

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng có một bài thông điệp đầu năm rất đáng chú ý. Đây có lẽ là một bài viết đáng đọc nhất của một nguyên thủ quốc gia Việt Nam trong thời gian gần đây.

Bài viết nhấn mạnh đến việc xây dựng các thể chế kinh tế thị trường để phát triển kinh tế. Đây là một yếu tố quan trọng bậc nhất đóng góp vào tăng trưởng dài hạn của một quốc gia. Những cải cách thể chế mạnh mẽ theo hướng thị trường trong các giai đoạn 1989-1991 và 1999-2003 của Việt Nam đã mở ra những chặng đường mới cho phát triển kinh tế.

Tuy nhiên, bài viết vẫn chưa đụng chạm đến cốt lõi của vấn đề thể chế kinh tế thị trường: vấn đề quyền sử hữu tư nhân (private property right). Trong nền kinh tế thị trường, quyền sở hữu tư nhân cần được xem là "hạt cơ bản" của tất cả các quyền sở hữu khác, là cơ sở để hình thành mọi thể chế kinh tế thị trường.

Mặc dù Hiến pháp và pháp luật Việt Nam công nhận chế độ đa sở hữu trong đó có công nhận quyền sở hữu tư nhân đối với một số loại tài sản, nhưng sở hữu tư nhân không được xem như là phần tử cơ bản hình thành nên các loại hình sở hữu khác. Chỉ một phần sở hữu tư nhân tham gia vào việc hình thành các loại hình sở hữu tập thể và sở hữu nhà nước. Phần còn lại đến từ "sở hữu toàn dân" - một khái niệm hoàn toàn không rõ ràng.

Thiếu vắng một nền tảng vững chắc về quyền sở hữu chắc chắn sẽ làm cho việc xây dựng và hoàn thiện các thể chế thị trường ở Việt Nam trong thời gian tới gặp khó khăn. Vấn đề không đơn giản chỉ là sẽ phải khoanh lại những vùng nhạy cảm không thể thay đổi mà còn ở chỗ việc thảo luận của các chuyên gia về các vấn đề liên quan sẽ vẫn phải bắt đầu lửng lơ từ đâu đó. Một công việc thực sự không dễ dàng!